8 Signalen om een Narcistische Man te Herkennen

De definitie van narcisme

Het zal je misschien verbazen, maar narcisme staat wetenschappelijk aanschreven als een persoonlijkheidsstoornis. Iemand die lijdt aan een narcistische persoonlijkheidsstoornis (NPD) ziet zichzelf als superieur en uniek ten opzichte van anderen en wil als zodanig gezien en behandeld worden.

Vaak hebben ze enorm veel moeite om de mening en behoeften van anderen te erkennen en bagatelliseren ze dan ook al gauw de problemen van hun medemens. Dergelijke mannen hebben vaak te maken met een grote behoefte aan buitensporige bewondering en een perceptie van afgunst of jaloezie op anderen. Dit kan leiden tot een uitbuitend, arrogant en neerbuigend gedrag en een dito houding.

Kortom, narcisme is egoïsme ten koste van anderen en een impliciet onvermogen om rekening te houden met de gevoelens van anderen. De behoefte aan zelfverheerlijking en het gebrek aan empathie kunnen zelfs resulteren in lichamelijke en geestelijke aandoeningen, zoals stoornissen in het gebruik van middelen en angst, wat intieme relaties alleen maar verder kan bemoeilijken. Dit is waarom NPD door de wetenschappelijke gemeenschap over het algemeen wordt beschouwd als een psychologisch probleem.

Narcisme komt voor in een spectrum, want zoals de meeste geestesziekten en persoonlijkheidsstoornissen, kent narcisme verschillende gradaties. Het kan bijvoorbeeld heel goed zijn dat een man met NPD een goed functionerend, betrouwbaar persoon is in een ambulante setting, maar juist eerder agressief en opstandig kan optreden in een meer intramurale omgeving. De mate van iemands agressiviteit is meestal een indicatie van de ernst van de stoornis.

4 mogelijke oorzaken van narcisme

Om een beter idee te krijgen van waar narcisme vandaan komt, hebben we een globale schets gemaakt van de meest bekende oorzaken die narcistisch gedrag in de hand werken. Dit geeft je een bredere kijk op de aard van de mentaliteit die narcisten leidt, en die zij meestal meekrijgen in hun kindertijd. Zo kun je een duidelijker beeld krijgen van de oorzaken van narcisme bij de persoon aan wie je denkt.

1. Verwaarlozing

Verwaarlozing in de kindertijd kan ertoe leiden dat een kind door de jaren heen narcistische eigenschappen ontwikkelt. Als kind voelde de persoon zich zo kwetsbaar dat hij besloot een muur op te trekken tussen zichzelf en de rest in zijn omgeving. Deze narcistische muur kan een gevolg zijn van verwaarlozing, waardoor het heel moeilijk kan zijn om empathie te ervaren.

2. Misbruik

Misbruik is één van de meest complexe oorzaken van narcisme. Wat er in zulke situaties gebeurt is een compenserend en beschermend mechanisme. Het slachtoffer ontwikkelt een narcistische persoonlijkheid, en wil zich alleen maar superieur voelen aan zijn omgeving. Misbruik kan ertoe leiden dat men vastbesloten is geworden om niet langer een slachtoffer van anderen te zijn, waardoor het gevoel eigenwaarde teveel gaat overheersen.

3. Overmatige bescherming

Overmatige bescherming stuurt op de lange termijn een boodschap van angst en onzekerheid. Hierdoor krijgt het kind het idee dat het niet in staat is de uitdagingen van het leven aan te gaan of dat er iets “speciaals” aan hem is, dat hij voortdurend moet worden gevoed en dat hij kwetsbaar is. Dit kan niet alleen leiden tot onzekerheid maar ook tot een narcistische persoonlijkheidsstoornis.

4. Ouderlijke inconsistentie

Eén van de belangrijkste oorzaken narcisme is inconsistentie van de ouders, en kan worden veroorzaakt door een discrepantie tussen woorden en daden of het gedrag zelf. Het gebeurt wanneer een ouder het ene zegt en iets heel anders doet. Het kan ook gebeuren wanneer ouders zich inconsequent gedragen en niet weten hoe ze zich moeten gedragen of reageren ten opzichte van het gedrag van hun kind.

8 signalen voor het herkennen van een narcistische man

Kennis van de tekenen van narcistische persoonlijkheidsstoornis kan meer context bieden in je relatie met een man die veel narcistische trekjes heeft. Dit kan helpen om jouw manier van omgang beter te bepalen. Hier zijn enkele tekenen waar je op moet letten.

1. Een gevoel van superioriteit

Een gevoel van superioriteit is een belangrijk signaal van narcisme. Dit is anders dan louter zelfbevrediging – de wereld van de narcist draait om goed en fout, superioriteit en minderwaardigheid. Voor de narcistische man bestaat er een duidelijke hiërarchie, en hij staat aan de top – de enige plek waar hij zich veilig voelt. Narcisten moeten, hoe je het ook wendt of keert, de beste zijn, de meest rechtvaardige en de meest capabele. Dit betekent dat de rest alles op zijn manier moeten doen, terwijl hij alles bezit en controleert.

Hierbij is het belangrijk om te onthouden dat narcisten deze superioriteit ook kunnen bereiken door het over een andere boeg te gooien: door de slechtste, de meest kwaadaardige, de ziekste, de verdrietigste of het grootste slachtoffer te zijn. Ze voelen zich dan gerechtigd om je te kwetsen of een verontschuldiging te eisen om “de zaken recht te zetten”.

2. Nadruk op afgunst en jaloezie

Afgunst en jaloezie zijn andere voorbeelden van narcistisch gedrag. Hoewel veel mensen op een bepaald moment in hun leven jaloers zijn op anderen, kunnen narcisten volledig worden overgenomen door dit gevoel. Een narcistische man zal het bezit en geluk van anderen voortdurend in een negatief daglicht zien. Ze zullen ook sterk geloven dat anderen jaloers op hen zijn.

De nadruk op jaloezie heeft te maken met het feit dat de meeste narcisten hun onzekerheden projecteren op mensen in hun omgeving en hen verwijten dat ze negatief of niet ondersteunend zijn. Als de ander zicht slecht voelt, voelt de narcist zich beter.

3. Een gebrek aan aandacht voor anderen

Narcisten vertonen vaak een gebrek aan empathie en manipulatieve neigingen, waarbij ze interacties met anderen gebruiken om hun eigen doelen te bereiken. Mannen met een narcistische persoonlijkheidsstoornis ontwikkelen sterke emotionele relaties met vrienden en familie en gebruiken deze banden in hun eigen voordeel en om hun gevoel van eigenwaarde op te krikken.

Dit kan al gauw leiden tot expliciete stemmingswisselingen, intense argumenten en de noodzaak om anderen verantwoordelijk te houden. Wanneer de narcist zich gekleineerd voelt, kan hij sneller boos worden op anderen. Door hun gebrek aan empathie vinden ze het moeilijk om het lijden van anderen te erkennen.

Tegelijkertijd kunnen narcistische mannen heel sterk reageren op opbouwende kritiek, met verhitte argumenten en plotselinge explosies als gevolg. Een veel voorkomende reactie is om anderen te beoordelen, te bekritiseren of te verhuizen en hen de schuld te geven van de problemen en het ongemak dat zij onder de aandacht hebben gebracht.

4. Gebrek aan verantwoordelijkheid

Terwijl mannen met narcisme het heel gemakkelijk vinden om anderen de schuld te geven, hebben ze ondertussen problemen met het nemen van verantwoordelijkheid. Het afschuiven van schuld is dan ook een prominent kenmerk van narcisme. Hoewel narcisten de situatie willen beheersen, willen ze echter geen verantwoordelijkheid nemen voor de uitkomst, tenzij alles werkt en ze de resultaten voor elkaar krijgen die ze willen.

Gaan de zaken niet zoals gepland, krijgen ze kritiek of vinden ze dat het niet goed is gegaan, dan schuiven narcisten alle verantwoordelijkheid en schuld af op anderen om een masker van perfectie in stand te houden. Meestal geven narcisten de personen in hun leven de schuld die emotioneel het dichtst bij hen staat, met wie zij het meest verbonden zijn of wie het meest loyaal en liefdevol is. Zij zijn immers de meest veilige dader, omdat zij het minst geneigd zijn om weg te gaan.

5. Bang om in de steek gelaten te worden

Een veilig slachtoffer kiezen om de schuld op af te schuiven, komt voort uit het feit dat narcisten bang zijn in de steek gelaten te worden. Toch komt het vaak voor dat de narcist degene is die mensen in zijn kring verlaat, want in de geest van de narcist is het vaak een kwestie van weggaan voordat hij verlaten wordt.

Echter is op te merken dat deze breuken die door de narcist worden geïnitieerd, vaak van korte duur zijn. Narcisten kiezen hun slachtoffers wijs uit en de narcist heeft deze persoon als het ware getraind om hem de goedkeuring te geven die hij opeist. Het herhaaldelijk weggaan en terugkeren put het slachtoffer vanzelfsprekend uit, en na verloop van tijd kan het gevoel van eigenwaarde van het slachtoffer ernstig worden beschadigd. De cyclus van vertrekken en terugkeren kan er uiteindelijk zelfs toe leiden voor dat het slachtoffer afhankelijk wordt van de narcist.

6. Moeite om kwetsbaarheid te tonen

Narcisten kennen vaak een problematisch onvermogen om emoties te begrijpen, en mede vanwege hun gebrek aan empathie en de constante behoefte aan zelfverheerlijking, zijn narcisten meestal niet in staat om echt lief te hebben of emotioneel contact te maken met anderen. Bovendien hebben ze weinig capaciteit om zichzelf kwetsbaar op te stellen.

Terwijl ze wanhopig op zoek zijn naar iemand die hun pijn voelt, met hen meeleeft en alles naar hun hand zet, hebben ze tegelijkertijd grote moeite om zichzelf kwetsbaar op te stellen. Zelfs als ze de slachtofferrol spelen, is de kans klein dat ze zullen ingaan op de fouten die zij zelf hebben gemaakt. Dit komt voort uit het gebrekkige vermogen om verantwoordelijkheid te nemen en de neiging de schuld af te schuiven op anderen.

7.  Het verbergen, maar vasthouden van schaamte

Narcistische mannen voelen meestal niet veel schuldgevoel, omdat ze geloven dat ze altijd gelijk hebben, maar dat betekent niet dat ze geen last hebben van schaamte. Dit is de overtuiging dat ze op de één of andere manier diep en permanent verkeerd of slecht zijn, begraven in een onderdrukt deel van de narcist. Het is de plek waar al hun onzekerheden, angsten en afwijzingen liggen, en ze zullen voortdurend zoeken naar mogelijkheden om die voor iedereen, inclusief zichzelf, te verbergen.

Hun zwakheden verborgen houden, is essentieel voor het valse gevoel van eigenwaarde, want de narcist voelt pijn en schaamte bij al deze gedachten en gevoelens van afwijzing. Dit maakt het echter onmogelijk voor hen om volledig transparant te zijn voor de werkelijkheid.

8. Geven om iets terug te krijgen

Eén van de methodes om een narcist te herkennen, is herkennen dat er voorwaarden verbonden zijn aan geschenken. Mannelijke narcisten kunnen hun slachtoffers manipuleren met ongevraagde geschenken om vervolgens te krijgen wat ze willen. Of het nu gaat om materiële of immateriële geschenken, ze worden gegeven om er iets voor terug te krijgen. Kortom, de narcist pakt de belofte later op. Als het ware betaalt de narcist voor de loyaliteit van de ander en om ervoor te zorgen dat niemand hem in de steek laat.

5 tips voor het omgaan met een narcistische man

Er zijn vele soorten narcisten, maar de bovengenoemde eigenschappen hebben ze vaak gemeen. Als je betrokken bent bij een narcistische man, is het raadzaam om deze realiteit zo snel mogelijk te accepteren, zodat je jezelf kunt gaan beschermen. Als je, om wat voor reden dan ook, de narcist niet kunt verlaten, zijn hier enkele tips om ermee om te gaan en jezelf te beschermen.

1. Beheers de verwachtingen van de relatie

De belangrijkste manier om met narcistisch gedrag om te gaan, is om je verwachtingen te beperken. Vergeet ook niet dat het onrealistisch is te verwachten dat narcistisch gedrag verandert. Het vereist een aanhoudende inspanning van een narcistische man om de verandering vol te houden, en de meeste mannen zullen die inspanning waarschijnlijk niet leveren.

2. Geef prioriteit aan jezelf

In een relatie met een narcist komt het vaak voor dat mensen zichzelf verwaarlozen, dus is het belangrijk om te leren van de narcist: geef meer prioriteit aan jezelf. Denk aan praktijken om je emotionele, fysieke en mentale gezondheid op peil te houden. Voorbeelden zijn voldoende lichaamsbeweging, gezond eten, tijd doorbrengen met anderen en het uitvoeren van je favoriete hobby’s. Wees tenslotte vriendelijk en medelevend voor jezelf in je gedachten en handelingen.

3. Leer meer over kenmerken en gedragingen van narcisten

Als je slechts één of twee tekenen ervaart in je relatie met een narcist, kun je baat hebben bij een dieper inzicht in wat er in jouw specifieke relatie aan de hand is. Misschien kan een therapeut je helpen om narcistisch gedrag te herkennen, zodat je de juiste vervolgstappen kan ondernemen.

4. Stel grenzen

Stel grenzen aan wat je wel en niet tolereert. Een narcist kan bijvoorbeeld herhaaldelijk dingen van je lenen en ze niet teruggeven, of je vragen hem geld te lenen maar het niet teruggeven. Zeer narcistische mensen kunnen slecht reageren op beperkingen. Zij zullen niet gemakkelijk accepteren dat jouw behoeften even belangrijk zijn als hun eigen behoeften.

5. Wees je bewust van je eigen kwetsbaarheden

Het is tenslotte belangrijk te onthouden dat veel narcisten worden aangetrokken tot anderen die vriendelijk, tolerant en bereid zijn anderen te helpen. Dit kunnen misschien wel jouw bewonderenswaardige eigenschappen zijn, maar het kunnen ook zwakke punten zijn in een relatie met een narcist. Zorg er dus voor dat je goed begrijpt wat je wel en niet kan toelaten voor je eigen welgesteldheid.